چرا در پنجره‌های هواپیما سوراخ‌های ریزی وجود دارد؟
در این مقاله با سفرمی همراه باشید تا دریابید که این سوراخ های ریز موجود در پنجره های هواپیما، چگونه زندگی شما را نجات می دهند. نیازی نیست در زمینه ی مهندسی هوانوردی تخصص داشته باشید تا بدانید که کابین هواپیما برای اینکه جان ما را در هنگام پرواز تا ارتفاع یازده هزار متری (36 هزار فوت) بالاتر از سطح دریا حفظ کند، تحت فشار زیادی قرار می گیرد.
اگر با دید منطقی به این موضوع نگاه کنیم، برای حفظ فشار موجود – کابین هواپیما نباید سوراخی داشته باشد. اما سوال اصلی اینجاست که چرا بر روی هر یک از پنجره‌های هواپیما سوراخی وجود دارد که البته به سختی قابل دیدن است؟ در حقیقت، بر خلاف آنچه که به نظر می‌رسد، این سوراخ برای حفظ ایمنی هواپیما و سرنشینان آن در این محل تعبیه شده است.
با توجه به اظهارات مارک وانهوناکر، یکی از خلبانان خطوط هوایی بریتانیا، خبرنگار مجله ی اسلِیت که در خصوص حمل و نقل هوایی گزارش تهیه می‌کند، این سوراخ‌های بسیار ریز در حقیقت « سوراخ‌های تخلیه» نامیده می‌شوند، و بین دو شیشه آغشته از مواد آکریلیک قرار می‌گیرد، این بدان معناست که وقتی شما از پنجره ی هواپیما به بیرون نگاه می‌کنید، در واقع از سه شیشه مختلف نگاهتان را عبور می‌دهید.
اولین لایه ی این شیشه‌ها – لایه‌ای که می‌توانید آن را لمس کرده و اثر انگشت خود را بر آن بیندازید – شیشه قابل خراش (scratch pane) نامیده میشود. لایه میانی، لایه‌ای است که سوراخ های تخلیه در آن قرار گرفته اند، و در نهایت یک شیشه ی خارجی که تکمیل کننده ی کل این سیستم محسوب میشود – این شیشه نسبت به دو لایه دیگر از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که سرنشینان هواپیما را از خطرات ناشی از تفاوت فشار فضای خارجی هواپیما حفظ می‌کند.
از آنجایی که هر دو شیشه ی میانی و خارجی در برابر فشار وارده از خارج، مقاومت دارند، اما با این حال فشار وارده تنها بر روی شیشه خارجی است زیرا این لایه، سد نهایی میان شما و فضای میان ابرها محسوب میشود.
پیش از آنکه به نحوه ی عملکرد این پنجره‌ها بپردازیم، بهتر است کمی در خصوص چگونگی تغییر فشار هوا در حین پرواز اطلاع یابیم. زمانی که بر روی صندلی خود در هواپیما نشسته و مشغول تماشای فیلم و یا چک کردن وضعیت پروفایل خود در رسانه‌های اجتماعی هستید ( البته اگر به قدر کافی خوش شانس باشید که در هواپیما از سیستم اینترنت وای فای بهره‌مند شوید) چنانچه همه چیز به درستی کار کند، حتی متوجه افت فشار هوای خارج از کابین هواپیما نیز نخواهید شد.
برای اینکه اوقات خوشی را در هواپیما تجربه کنید، از طریق پمپاژ دستگاه تهویه مطبوع، در کابین یک هواپیما فشار ایجاد شده و بدین ترتیب این دستگاه، فشار هوا در ارتفاعات بالا را همچون فشار هوای بر روی زمین تنظیم می‌کند. با انجام این کار، بدون اینکه از بیماری‌های ناشی از کمبود اکسیژن رنج ببرید – در صورت ابتلا به این بیماری در شرایطی قرار خواهید گرفت که بایستی با عوارض کشنده ناشی از عدم دریافت اکسیژن کافی دست و پنجه نرم کنید – و یا اینکه در معرض خطر مرگ قرار بگیرید، قادر خواهید بود سفر خود را به سلامت به پایان برسانید.
همزمان با افزایش تدریجی ارتفاع هواپیما، غلظت هوای خارج از هواپیما نیز کمتر شده و میزان اکسیژن و فشار نیز به شدت کاهش می‌یابد، این در حالی است که شما به راحتی در کابین تحت فشار هواپیما نشسته و از سفر خود لذت می‌برید.
حتی تصور این تغییر در فشار هوا نیز برای شما دشوار است ( مگر اینکه یک کوهنورد باشید)، اما استفاده از اعداد درک این تغییر را به ظاهر کمی آسانتر کرده است. با توجه به اطلاعات به دست آمده از انجمن واکیوم آمریکا، به ازای هر یک سانتی متر مربع، 1.0 کیلوگرم از فشار در سطح دریا را تجربه خواهیم کرد (14.6 پوند به ازای هر یک اینچ مربع). این فشاری است که ما به آن خو گرفته‌ایم و زندگی در چنین شرایط فشار هوایی بسیار آسان است.
وقتی سوار هواپیما می‌شوید و هواپیما تا ارتفاع 10679 متری (35 هزار فوت) از زمین ارتفاع می‌گیرد، این فشار با افت شدیدی روبرو شده و به میزان 0.2 کیلوگرم به ازای هر یک سانتی متر مربع کاهش می‌یابد ( 3.4 پوند در هر یک اینچ مربع).
این بدان معناست که وقتی شما در ارتفاعات بالا در هواپیما هستید، اختلاف بسیار زیادی بین فشار هوای داخل و خارج از کابین هواپیما وجود دارد – و به منظور حفظ تعادل در فشار هوای درون و بیرون کابین، تمام هوای موجود در داخل هواپیما به شدت تمایل به خروج از هواپیما را دارد.
اما تمام این مسائل چه ارتباطی با یک سوراخ کوچک ترسناک موجود در شیشه پنجره هواپیما دارد؟ خب، این سوراخ در واقع فشار وارده بر لایه میانی شیشه را کاهش داده و بدین ترتیب تنها شیشه خارجی پنجره هواپیما فشار وارده از سوی کابین را متحمل میشود – و این فشار با سرعت آهسته‌تری در طول پرواز بر روی این لایه اعمال میشود.
مارلو مونکور، مدیر فناوری شرکت هوافضای جِی کا اِن (GKN Aerospace)، که یک شرکت تولید کننده پنجره‌های مخصوص مسافران هواپیماست در مصاحبه‌ای با مجله اسلِیت اینگونه تشریح می‌کند که «هدف از تعبیه این سوراخ کوچک تخلیه در لایه ی میانی شیشه‌های پنجره ی هواپیما آن است که شرایطی فراهم آورد تا فشار هوا درون کابین مسافران و شکاف هوای میان این شیشه‌ها به تعادل برسد، بدین ترتیب فشار کابین هواپیما در طول مدت پرواز تنها بر شیشه ی خارجی پنجره اعمال میشود».
بنابراین، این طور برآورد می شود که شیشه ی خارجی پنجره تا اندازه‌ای آسیب می‌بیند، اما با این حال همچنان شیشه میانی مسافران را از خطر کمبود فشار هوا در فضای خارجی هواپیما حفظ می‌کند. اطمینان حاصل کنید که شیشه‌های سمت شما در هواپیما این سوراخ کوچک را در خود دارند، این سوراخ تنها چیزی است که سیستم تنظیم فشار هواپیما نمی‌تواند نبود آن را جبران کند.
علاوه بر آن که این سوراخ کوچک در حفظ ایمنی مسافران هواپیما، نقشی بسیار حیاتی ایفا می‌کند، از بخار گرفتگی شیشه‌ها نیز جلوگیری می‌کند – نوعی مه گرفتگی که در نتیجه ی تفاوت دمایی میان فضای داخلی و خارجی کابین هواپیما ایجاد میشود – و به این ترتیب مسافران به راحتی می‌توانند از هواپیما به ابرهای موجود در فضای بیرون چشم بدوزند.
از سوراخ کوچک پنجره متشکریم. چه کسی می‌دانست که چنین چیز ساده و کوچکی، تا این اندازهکارایی و اهمیت داشته باشد؟